اصول طراحی آشپزخانه

اگر قصد اسباب کشی به خانه جدیدتان را دارید یا می خواهید خانه فعلیتان را بازسازی کنید، در هر صورت یکسری اصول و اندازه های طراحی آشپزخانه هیرکاناسازه، به شما در درک بهتر چیدمان وسایل و دکوربندی ها کمک زیادی می کند زیرا همانطور که از قدیم گفته اند آشپزخانه ها به عنوان قلب خانه هستند. بنابراین در زمان توضیحات طراح دچار سردرگمی نمی شوید و می توانید نظر و سلیقه شخصی خود را نیز اعلام کنید. کابینت آشپزخانه بخش اصلی آشپزخانه محسوب می شود و نقش اساسی در انتخاب و طراحی دکوراسیون داخلی این مکان دارد. در نتیجه رعایت کردن اصول طراحی کابینت آشپزخانه و دقت در آن به یک طراحی ایده آل کمک می کند. در ایجاد یک فضای کاربردی، هر میلی متر را باید در نظر گرفت و بعضی از معیارهای اولیه وجود دارد که صاحب خانه باید مطمئن شود در ابتدای فرآیند طراحی به کار برده می شود. حتی اگر اندازه آشپزخانه شما متوسط باشد یا آشپزخانه ای بزرگ داشته باشید بهتر است اصول طراحی آشپزخانه منزل را رعایت نمایید. این اصول شامل انواع مدل های طراحی آشپزخانه و اصول طراحی آنها، اندازه های استاندارد در اصول طراحی آشپزخانه، تعیین موقعیت مثلث کار آشپزخانه و... می باشد که در ادامه می خواهیم در این موارد صحبت کنیم. پس در ادامه با هیرکاناسازه همراه باشید.

 

انواع مدل طراحی آشپزخانه و اصول طراحی هر کدام

آشپزخانه ها را به شکل ها و حالت های مختلفی طراحی  و چیدمان می کنند. این شکل ها و حالت های مختلف بسته به متراژ و ابعاد فضای آشپزخانه و تعداد و طول دیوارهای آشپزخانه می توانند بعنوان محل نصب یا قرارگیری کابینت یا لوازم آشپزخانه مورد استفاده قرار گیرند. به زبان ساده تر باید این را در نظر بگیرید که کدام دیوارها درب بازشو یا پنجره نداشته و نصب کابینت بر روی آنها یا قرار دادن لوازم آشپزخانه در مقابل آنها مانع رفت و آمد در آشپزخانه نخواهد شد. گاهی اوقات، محدودیت های تأسیساتی که شامل مسیر خروجی لوله فاضلاب کفشور، سینک ظرفشویی، ماشین لباس شویی و ماشین ظرفشویی ست نیز مانع استفاده بخشی از فضای آشپزخانه بعنوان محل قرار گیری این لوازم می باشد. البته با توجه به محدودیت هایی که به آنها اشاره کردیم، یک آشپزخانه را می توان به پنج شکل و حالت مختلف طراحی کرد. در ادامه این پنج حالت طراحی و چیدمان در اصول طراحی آشپزخانه منزل را مورد بررسی قرار خواهیم داد.

 

 

طراحی آشپزخانه خطی یا یکطرفه

در صورتی که فضای مورد استفاده برای طراحی آشپزخانه در حدی محدود باشد که فقط بتوان بر روی یک دیوار کابینت و تمامی لوازم آشپزخانه را طراحی نمود، پس آشپزخانه خطی یا یکطرفه طراحی کرده و در نظر می گیریم. دراین حالت طراحی آشپزخانه باید تمامی کابینت ها و لوازم آشپزخانه در طول یک دیوار و بصورت کاملاً خطی چیده شوند. یکی از مشکلات این نوع طراحی آشپزخانه این است که براساس اصول طراحی آشپزخانه منزل، نمی توان مثلث کار آشپزخانه را برایش در نظر گرفت. اگر طول دیوار آشپزخانه کم باشد، تمام لوازم و کابینت های آشپزخانه که قرار است بر روی آن طراحی شود بیش از اندازه به یکدیگر نزدیک خواهد شد و در نتیجه فضای کافی برای کار در آشپزخانه وجود نخواهد داشت و بالعکس اگر طول این دیوار خیلی بلند باشد، فاصله بین لوازم اصلی بسیار زیاد خواهد شد به طوری که باعث حرکت و جابجایی زیاد بین بخش های مختلف آشپزخانه می شود که بسیار خسته کننده است.
اما این نوع طراحی آشپزخانه یکسری فواید نیز دارند که فضای باز و کاربردی مقابل کابینت ها و لوازم آشپزخانه است. این نوع طراحی در شرایطی که برای یک آشپزخانه اپن انجام شود، دست طراح را برای استفاده بهینه از فضای مقابل آن باز خواهد گذشت. از این فضای باز می توان برای قرار دادن میز غذاخوری استفاده کرد. از سوی دیگر فضای مانور و حرکت در مقابل کابینت ها و لوازم آشپزخانه بسیار زیاد خواهد بود. یکی دیگر از اصول طراحی آشپزخانه های خطی این است که تا حد امکان سینک ظرفشویی بین اجاق گاز و یخچال قرار بگیرد. همینطور در مورد آشپزخانه های بسته که بصورت خطی طراحی می شوند باید فضای خالی به عرض حداقل ۹۰ سانتی متر در مقابل کابینت ها و لوازم آشپزخانه برای حرکت و جابجایی افراد در نظر گرفته شود.

 

 

طراحی آشپزخانه دو طرفه

در این نوع طراحی آشپزخانه، دو دیوار روبروی هم برای قرار گیری کابینت ها و لوازم آشپزخانه در نظر گرفته می شود. در طراحی دو طرفه می توان براساس اصول طراحی آشپزخانه، یک مثلث کار ایجاد کرد تا به بهترین شکل ممکن از این فضا استفاده نمود. از مهم ترین نکات اولیه طراحی آشپزخانه به سبک دو طرفه، توجه به فضای آزاد بین کابینت های روبروی هم است که باید حداقل به اندازه ۱۴۰ سانتی متر عرض داشته باشد. البته در طراحی آشپزخانه های کوچک بخاطر کمبود فضا می توان با علم به اینکه کم بودن این عرض می تواند در کاربری استاندارد آشپزخانه مشکلاتی را ایجاد نماید، این عرض را تا ۹۰ سانتی متر کاهش داد. هر چه میزان این فاصله بین کابینت ها و لوازم روبروی هم در طراحی آشپزخانه تا حداکثر ۲ متر بیشتر باشد، کاربری آشپزخانه مناسب تر خواهد بود. البته تا حدی می توان مانور داد که حداکثر فاصله بین لوازم اصلی آشپزخانه یعنی همان طول اضلاع مثلث کار رعایت شود. به هر حال این فاصله باید برای جابجایی دو نفر از کنار هم، باز کردن درب کابینت ها، کمدها، یخچال و سایر لوازم آشپزخانه کافی باشد.

 

 

طراحی آشپزخانه L شکل

در طراحی آشپزخانه L شکل، دو دیوار متقاطع (عمود بر هم) در آشپزخانه برای قرار گیری کابینت ها و لوازم آشپزخانه در دسترس است. طراحی این آشپزخانه ساده تر از دو نوع قبلی ست و فضای بهتری برای طراحی و چیدمان آشپرخانه در اختیار می باشد و همینطور براحتی می توانیم تمامی اصول طراحی آشپزخانه استاندارد و زیبا را در آن رعایت کنیم.

 

 

طراحی آشپزخانه U شکل

زمانی که یک فضای کامل با سه دیوار برای قرار دادن وسایل مختلف آشپزخانه در اختیار ما باشد، می توانیم یک آشپزخانه U شکل طراحی کنیم. طراحی آشپزخانه شیک بصورت U شکل استاندارد ترین و اصولی ترین حالت طراحی یک آشپزخانه کامل است. در این حالت، دست طراح برای نحوه چیدمان وسایل و قرار گیری کابینت ها براساس اصول طراحی آشپزخانه بسیار باز است. همچنین این نوع طراحی آشپزخانه برای افرادی که فضای کار بیشتر و تعداد کابینت های زیاد نیاز دارند مناسب است و اما مشکل اینجاست که بیشترین مساحت آشپزخانه با کابینت ها و لوازم آشپزخانه پر می شود و فضای باز کمی در آشپزخانه باقی می ماند.

 

 

طراحی آشپزخانه با جزیره

در این حالت منظور از طراحی آشپزخانه با جزیره، جزیره هایی که بعنوان کانتر در مقابل آشپزخانه های اپن قرار می گیرند نیست. بلکه منظور این است بخشی از لوازم و کابینت های آشپزخانه مانند اجاق گاز یا سینک ظرفشویی در مرکز یا فضای میانی آشپزخانه بر روی کابینت های جزیره ای شکل که از هیچ سمتی به دیوار متصل نیستند قرار می گیرد، این نوع طراحی آشپزخانه مدرن در کشور ما کمتر مورد استفاده قرار می گیرد. پس در طراحی آشپزخانه ایرانی باید قبل از انتخاب این نوع طراحی، باید مطمئن شویم که مالکین این نوع آشپزخانه ها با شرایط استفاده از اصول طراحی آشپزخانه مدرن آشنا هستند.

 

 

طراحی آشپزخانه مخفی، چه فضاییه؟

احتمالا شما هم اسم آشپزخانه دوم، کثیف، پنهان یا مخفی را شنیده اید. اگر مالک یا صاحب خانه بخواهد که خانه اش آشپزخانه مخفی داشته باشد، معمار باید در طراحی پلان آشپزخانه آن را در نظر بگیرد. آشپزخانه مطبخ دار یا همان آشپزخانه دوم فضایی مجزا و در کنار آشپزخانه است که کارهای مربوط به پخت و پز و شستشو که دوست ندارید ظاهر آشپزخانه شما را به هم ریخته نشان دهد، در آن انجام می شود. طراحی مطبخ بیشتر برای خانه های با متراژ بالا در نظر گرفته می شود ولی طراحی آن در خانه های کوچکتر هم امکان پذیر است.

 

 

اندازه های استاندارد در اصول طراحی کابینت آشپزخانه

ارتفاع کابینت های بالایی:

ارتفاع کابینت ها باید با توجه به قد شخص تعیین شود اما اندازه استاندارد بین 50 تا 90 سانتی متر است.

ارتفاع کمدهای عمودی یا باکس ها:

معمولا اندازه استاندارد بین 180 تا 220 سانتی متر می باشد البته این اندازه ها بسته به قد شخص و ارتفاع کف از سقف ممکن است تغییر کند.

ارتفاع کابینت های پایینی:

معمولا ارتفاع این کابینت ها بین 70 تا 75 سانتی متر است که قسمت پاخور نیز به اینجا اضافه می شود و اندازه معمول آن 10 تا 18 سانتی متر است.

ارتفاع کانتر:

ارتفاع کانتر باید برای صرف غذا بین 89 تا 91 سانت در نظر گرفته شود که ارتفاع مناسبی برای صرف غذا و حتی آماده سازی آن است.

عمق کابینت:

عمق کابینت برای کابینت های بالا و پایین متفاوت است. عمق کابینت های پایینی معمولا در ارتفاع 6 سانتی متری به پیشخوان می رسد. همانطور که می دانید معمولا کابینت های بالا کوچک تر از اتاقک های پایینی ساخته می شوند و عمق 30 تا 50 سانتی متر برای آنها ایده آل محسوب می شود. کابینت های بالایی را کوچک تر در نظر می گیرند تا هنگام استفاده همزمان از این کابینت ها و پیشخوان آشپزخانه از برخورد سر جلوگیری شود.

 

 

دیگر اندازه های استاندارد در اصول طراحی کابینت آشپزخانه

◘ راهروهای کار و راهروهای عبور

راهروی های کاری به مکانی گفته می شود که افراد در آشپزخانه می ایستند تا کارهای خود را انجام دهند. اما راهروهای عبور برای دیگر افراد خانواده در اطراف آشپزخانه است. البته اندازه ایده آل بسته به فضا و طراحی L شکل، U شکل و یا موازی متفاوت می باشد. عرض راهروها و یا عرض پیشخوان باید حداقل 1.6 سانتی متر باشد و این در حالیست که راهروهای عبور باید به اندازه 90 سانتی متر باشد که یکی از اصول طراحی آشپزخانه منزل است که باید برای راحتی افراد رعایت شود. شما می توانید با رعایت همین نکات ریز در اصول طراحی آشپزخانه مدرن باعث شوید افراد در فضاهای مختلف آشپزخانه به راحتی کار کنند و تداخلی در کار آنها پیش نیاید. این جزئیات ممکن است به چشم نیاید اما در نتیجه کار بسیار تاثیرگذار است.

◘ ارتفاع پیشخوان آشپزخانه

پیشخوان مناسب آشپزخانه یا میز آشپزخانه یکی دیگر از مواردی ست که باید به آن توجه شود. ارتفاع پیشخوان باید متناسب با ارتفاع و اندازه شما باشد، در این صورت برای شما استفاده از فضا کارآمدتر و راحت تر است. یک قاعده کلی برای پیداکردن ارتفاع راحت در پیشخوان آشپزخانه وجود دارد که اندازه گیری تا آرنج است. با این حال یک ارتفاع استاندارد برای پیشخوان آشپزخانه باید بین 80 تا 90 سانتی متر باشد. همچنین عرض پیشخوان  را در حالت استاندارد باید بین 60 تا 66 سانتی متر در نظر گرفت.

◘ مناطق آماده سازی غذا

مناطق آماده سازی، پیشخوان آشپزخانه را هم در عرض و هم در عمق در بر می گیرد. محدوده مکان آماده کردن غذا در آشپزخانه باید حداقل 30 سانتی متر پهنا دشته باشد، در صورتی که عرض کنار ظرفشویی باید حداقل 45 سانتی متر باشد. همچنین عمق یک میز کار متوسط 60 سانتی متر است. این فضا با اندازه های استاندارد برای داشتن یک منطقه کار در آشپزخانه کافی است. فضایی ایده آل برای گذاشتن تمام وسایل لازم که شامل ظروف کوچک بدون فشار بیش از حد برای رسیدن به هر چیزی است که معمولا در کنار سینک قرار می دهند تا رفت و آمد کمتر شود.

◘ فضای بین کابینت بالایی و پیشخوان آشپزخانه

یکی دیگر از اندازه هایی که در اصول طراحی آشپزخانه باید رعایت شود فضای بین کابینت های بالایی و پیشخوان است، بطوریکه کابینت ها مزاحمت ایجاد نکند. وسایل روی پیشخوان به راحتی قابل دسترس باشد و پیشخوان آشپزخانه برای انجام کار قابل مشاهده باشد. اندازه استاندارد بین کابینت بالا و پیشخوان حدود 30 تا 50 سانتی متر است. البته اندازه گیری نهایی به فضا و مشخصات آشپزخانه بستگی دارد. مطمئن شوید که این فضا کم نباشد که میز آشپزخانه دیده نشود، همچنین آنقدر زیاد نباشد که دسترسی به آن سخت شود.

 

 

ایجاد مثلث کار آشپزخانه و رعایت استاندارد های آن

مثلث کار در آشپزخانه، یکی از مهم ترین اصول طراحی آشپزخانه است که می توانید با کمک آن فضای آشپزی کاملاً کاربردی و استاندارد داشته باشید. این مثلث در آشپزخانه، در واقع یک مثلث فرضی است که سه گوش آن، سه بخش اصلی آشپزخانه یعنی یخچال، اجاق گاز و ظرفشویی در نظر گرفته می شود. حال برای اینکه بدانیم چرا در نظر گرفتن مثلث کار آشپزخانه اهمیت بالایی دارد، باید به رفتار خودمان در زمان کار در آشپزخانه توجه کنیم. واضح است که در زمان کار در آشپزخانه دائماً بین این سه بخش و سه وسیله، حرکت می کنیم، یعنی مدام بین ظرفشویی، اجاق گاز و یخچال در حال حرکت هستیم. پس فاصله بین این سه وسیله با هم که مثلث کار را شکل می دهد، خیلی مهم است.
بدون در نظر گرفتن اینکه آشپزخانه موازی، یو شکل یا ال شکل است، باید فاصله بین سه عنصر متعادل باشد تا بهره‌وری از فضای کار به حداکثر برسد. مثلث طلایی آشپزخانه باید ابعاد متناسبی داشته باشد و هر چه این مثلث اضلاع کوچکتری داشته باشد، طراحی بهتری دارید. این یعنی همانطور که باید ابعاد مثلث طلایی کوچک باشد در عین حال نیز باید کاربردی باشد. به عبارت دیگر نباید مثلث آنقدری کوچک باشد که سایر قسمت های آشپزخانه را در طراحی در بر نگیرد و آدم مدام با خودش تصادف کند... فاصله بین هر دستگاه باید بین 90 و210 سانتی متر باشد، هر چیزی کمتر یا بیشتر باعث اختلال در فضای کاری می‌شود. البته اندازه های داده شده در بالا یک میانگین یا نقطه شروع هستند، اندازه‌های ایده ال برای هر آشپزخانه به فضای موجود و نسبت و اندازه استفاده متوسط افراد در داخل خانه بستگی دارد.
 باید به این موضوع نیز توجه داشته باشیم که گاهی اوقات فضای زیادی برای طراحی یک آشپزخانه بزرگ در اختیار نداریم و ممکن است لازم باشد آشپزخانه را بصورت خطی طراحی کنیم. در این صورت تمامی لوازم و کابینت های آشپزخانه را بر روی یک دیوار در نظر می گیریم که با این شرایط امکان در نظر گرفتن مثلث کار در آشپزخانه وجود ندارد. اما باز هم باید حداقل و حداکثر فاصله بین لوازم اصلی آشپزخانه تا حد امکان در زمان طراحی رعایت شود.

 

 

سایر نکات مهم در طراحی آشپزخانه

• گاز نباید در کنار یخچال قرار بگیرد زیرا در این صورت دعوا می شود، یعنی یخچال با حرارت زیاد آسیب می بیند و باعث ضرر مالی می شود.
• اگر قرار است یخچال را در محفظه مخصوصی که تعبیه شده قرار بدهید حتما باید چرخش هوا را در اطرافش در نظر بگیرید.
• در طراحی آشپزخانه می توانید میزکار یا کانتر برای آن در نظر بگیرید. میزکار به قسمتی از صفحه روی کابینت می گویند که طول آن بیشتر از 80 سانتی متر و در حد فاصل بین گاز و سینک ظرفشویی قرار دارد. می توانید روی میزکار سبزیجات و گوشت و... را خرد کنید.
• برای اینکه از فضای موجود استفاده بهینه داشته باشید، زیرکانتر آشپزخانه بهترین گزینه برای قرار دادن چند کشو و ماشین ظرفشویی است.
• محل قرار گرفتن ماشین ظرفشویی باید نزدیک سینک ظرفشویی باشد تا برای قرار دادن ظرف ها از روی سینک به داخل ماشین ظرفشویی مسافت زیادی را طی نکنیم.
• پنجره یکی از مهم ترین عناصر در طراحی آشپزخانه و کابینت است. طراحی کابینت آشپزخانه باید به گونه ای باشد که پنجره به عنوان عنصر روشنایی بخش بیشترین کارایی را داشته باشد.
• اجاق گاز را نباید در کنار پنجره قرار بدهید زیرا باد ورودی از پنجره ممکن است گاز را خاموش کند. همینطور پیشنهاد می شود دو طرف اجاق گاز، کابینت تعبیه شود تا آشپز فضای کار بیشتری داشته باشد.

 

جمع بندی:

در پایان باید اضافه کنیم تمامی اعداد و استانداردها و اصولی که ذکر شده بسته به فضای آشپزخانه شما، قد و فیزیک بدنی شما برای سهولت دسترسی به نقاط مختلف آشپزخانه می توانند متغیر باشند. این اصول را برای راحتی کار شما گفتیم ولی در آخر این شمایید که سفارش طراحی آشپزخانه و طرح کابینت را می دهید. رعایت کردن اصول طراحی آشپزخانه منزل در کارآمد بودن و راحتی آن بسیار موثر است اما مهم تر از آن سلیقه و نیازهای شخصی شماست. طراحی آشپزخانه هیرکاناسازه این امکان را به شما می دهد تا بتوانید از تجربیات و راهنمای طراحی آشپزخانه استفاده کرده و به یک طراحی ایده آل و شیک در آشپزخانه خود برسید. برای دیدن نمونه کارهای طراحی داخلی آشپزخانه به سایت هیرکاناسازه مراجعه کنید.