کاهگل ملاتی است که مواد تشکیل دهنده آن کاه و گل هستند و در معماری قدیمی و سنتی بکار می رود. امروزه به علت استقبال از کاهگل و نمای زیبا و آرام بخش آن، محصولات جدیدی از کاهگل به بازار راه یافته است.
از ملات کاهگل به عنوان عایق رطوبتی و حرارتی به صورت اندود پشت بام، پوشش سطوح داخلی و خارجی فضاهای معماری خشتی، حفاظت از دیوارهای خشتی، نگهداری توفالهای سقف با ضخامت مناسب، تهیهٔ خشت خام و پوشش دیوارهای آجری برای اندود گچ استفاده میشود. در نواحی کوهستانی به جای اندود و پوشش کاهگل از ترکیب خاک رس، شن و سنگریزه استفاده میکنند. در برخی موارد نیز برای ایجاد نوعی اندود مقاوم در زیر آب از ترکیب خاک رس، کاه و نمک استفاده میشود. کاربرد این نوع اندود را در جامهای نور گیر حمامها میتوان شاهد بود. این مصالح به طرز شگفتی با زندگی ایرانی تناسب داشته و شگفتیهایی را در خود دارد. کاهگل در قالب تناسبات دلپذیر ترکیب با کاشی، چوب یا سنگ و مصالحی مشابه ترکیب شده و معماران ایرانی از آنها برای تزیین ساختمانها کمک گرفتهاند.
در مجموع شهرهای ایرانی برای مردم این سرزمین با خصوصیاتی معین و با یک معماری موزون، اصیل و تناسبات زیبا بنا شدهاست. با بهرهگیری از این مصالح و بر روی فلات ایران، در چشمانداز شهرها، بامهای کاهگلی میان آدمیان و حرارت خورشید حفاظ میشدهاند. بدین ترتیب بادگیرها شهر را تهویه کرده، نورگیرها به تالارها و هشتیها سایهٔ روشن ملایمی میدادهاند و حیاطهای گود که اتاقها آنها را دور میزدهاند با یک حوض سنگی و چند درخت در میان گرفته، به زندگی ایرانی لطافت میبخشیدهاند.
هم اکنون نیز حجمهای کاهگلی، بامهای گنبدی و بادگیرهای سر به آسمان کشیده پوشش دالانها و تیمچههای بازاری، حسینیهها و بالاخره گنبد و منارههای مسجد جامع و مساجد دیگر و بقعهها به چشم میخورد. با این وصف باید تأکید کرد که تاریخ شروع مصرف کاهگل را در تمدن ایران نمیتوان دقیقاً تعیین نمود. لکن وجود آن در قدیمترین آثار معماری فلات دلیلی است بر این که این ماده با زندگی اقوام سرزمین ایران از ابتدا آمیخته شده و شناسایی و استفاده از آن طی قرون نسل به نسل رسیدهاست. برای آسایش قوم ایرانی معماران، شهرها را با قشری از کاهگل پوشانیدند و از میان این پوشش سبزی شاخه درختان از حیاطها بیرون آمد.
رنگ دلنشین کاهگل نه تنها زیبایی فوقالعادهای به شهر ایرانی میداده بلکه بر زندگی مردم روشنی و رنگ بخصوصی میپاشیده است. این خمیر در سرزمین ما به صورت یکی از مصالح اساسی در انواع معماری مختلف بکار رفته و با دست آدمیان و با نیت خوش به روی همه شهرهای ایرانی کشیده شده و زندگی در شرایط اقلیمی بهتری زیر حمایت آن ادامه مییافت.
کاهگل مصنوعی از مواد مصنوعی متفاوتی نظیر مواد پلیمری نانو، خمیر پوششی، رنگ کاهگلی یا سیمان و مواد چسبنده تشکیل شده است؛ که در تمام موارد پوششی شبیه به کاهگل طبیعی است. مزایای این کاهگل اجرای سریع و تمیز، قیمت مناسب و ضد آب(قابل شستشو) بودن آن می باشد و بر سطحی قابل اجرا است. این کاهگل که جایگزین مناسبی برای کاهگل طبیعی و سیمگل است در منازل مسکونی، مراکز گردشگری و تفریحی، هتل ها و مهمان پذیرها، سفره خانه ها و قهوه خانه ها، مراکز هنری و فرهنگی و تجاری و دکوراسیون های داخلی و حتی کاهگل در پشت بام منزل استفاده می شود.
از کاهگل مصنوعی در گرگان می توان در اجرای خانه کاهگلی و نیز ترمیم بافت های قدیمی در شهر گرگان استفاده می شود. همچنین در اماکن گردشگری و نیز مکان های تاریخی و سنتی گرگان و استان گلستان امکان کاهگل کاری وجود دارد. در قهوه خانه و سفره خانه های سنتی در گرگان و استان گلستان کاربرد دارد. اجرای کاهگل مصنوعی گرگان در موزه ها، مهمانسرا ها، رستوران های سنتی، چای خانه ها و حتی هتل ها نیز استفاده می شود.
از کاهگل در گرگان برای ساخت خانه کاهگلی و نیز ترمیم بافت های قدیمی در شهر گرگان استفاده می شود. نمای خانه گلی و خشتی از جمله نماهایی است که برای همه مردم در سرتاسر دنیا آشنا است، در نتیجه مردم خیلی سریع با آن ارتباط برقرار می کنند. اگر سفری به مناطق گرم و خشک داشته باشید، احتمالا با خانه های گلی و کاهگلی قدیمی و تازه ساز، زیاد روبرو شده اید. واقعیت این است که گل و خشت بعنوان یکی از قدیمی ترین و پراستفاده ترین مصالح ساختمانی، در چند سال اخیر دوباره توجهات و نگاه ها را به سمت خود جلب کرده است. نه تنها مردم عادی بلکه طراحان و معماران نیز دوباره توجهی خاص به خانه های گلی نشان داده اند. اما شاید در هیچ کجای دنیا مثل ایران، مردم با خانه های گلی آشنا نباشند. تقریبا در هر خانواده ای می شود عضوی را یافت که خاطره ای خوش و بیادماندنی از زندگی در این خانه های قدیمی و کاهگلی داشته باشد.
خانه های گلی و خشتی بخاطر صرفه جویی فوق العاده در انرژی، دوستدار محیط زیست بودن و همچنین هزینه اجرای پایین، می تواند یک فضای عالی برای زندگی خانوارها در فضای گرم و خشک با میزان رطوبت پایین فراهم کند. اما شاید فکر کنید نمای خانه گلی در گرگان بخاطر استفاده از یک متریال ساده، نمی تواند جلب توجه کرده و بدیع و خلاقانه بنظر برسد، اما طرح هایی که در این مطلب جمع آوری کرده ام، دقیقا خلاف این موضوع را نشان می دهد.
همانطور که می دانید خشت، از ترکیب خاک با آب و کاه درست می شود که در همه جای ساختمان از داخل گرفته تا نمای خارجی بکار می رود. اما همین ترکیب بدون وجود کاه، گزینه بهتری شناخته می شود چرا که بسیاری از خصوصیات ساروج و حتی بتون را در خود دارد. دیوارهای گلی در برابر گرمای سوزان آفتاب عایق بسیار خوبی بوده و جلو نفوذ گرمای خورشید به لایه های درونی دیوار و در نتیجه گرم شدن داخل خانه را می گیرد. بلافاصله پس از اینکه خورشید غروب کرد، دیوارهای گرم شده، خیلی بتدریج گرمای دریافت شده در طول روز را به درون خانه انتقال داده و از سرد شدن بیش از حد داخل خانه جلوگیری می کند.
نمای خانه گلی مدرن خصوصا در خانه های ویلایی صحرایی موضوعی است که در چند سال اخیر توجه زیادی بخود جلب کرده است. شاید باورش کمی سخت باشد اما بسیاری از خانه های ویلایی مدرن، در مناطق صحرایی از گل ساخته می شوند اما نمای بکار رفته در ساخت دقیقا شبیه به خانه های ویلایی مدرن با متریال مدرن مثل بتن، سنگ و … است. در حقیقت خانه های گلی به همان زیبایی خانه های مدرن ویلایی دیده می شوند اما بخاطر استفاده از گل، بسیار گرم تر و صمیمی تر از آنها دیده می شوند و بنوعی هر بیننده ای را بخود دعوت می کنند. از آنجایی که خانه های گلی جایگاه ویژه ای نزد ما ایرانی ها دارد، دیدن چنین نماهای مدرن و زیبایی چه در روستا و چه در شهر می تواند بسیار هیجان انگیز باشد.
موردی که خیلی در نمای خانه گلی خود را نمایان می سازد، خطوط نرم و لطیف گوشه های سازه است. این خطوط اگرچه مستقیم هستند، اما همان انحنای ریز گوشه ها، باعث شده نما در عین اینکه مدرن و امروزی است، اندکی هم سنتی بنظر برسد. به عبارت دیگر نمای خانه های گلی، ترکیبی عالی و شاید هم بهترین ترکیب از نمای خانه های سنتی و مدرن را در آن واحد ایجاد می کند. خانه های گلی هم سادگی خانه های مدرن را در خود دارند و هم گرمی و دعوت کنندگی خانه های سنتی و قدیمی.
تمامی حقوق سایت برای هیرکانا سازه محفوظ میباشد و هرگونه کپی برداری از آن پیگرد قانونی دارد.
طراحی و کد نویسی توسط هیرکانا