سیستم اطفا حریق گازی چگونه کار می‌کند؟
چکیده : اطفا گازی یک روش خاموش کردن آتش است که با استفاده از گازهای خاصی مثل دی‌اکسید کربن، هیدروکربن‌ها یا گاز هالوژن عمل می‌کند. این گازها به جای آسیب رساندن به افراد یا محیط، به طور موثری آتش را خاموش می‌کنند.
اطفا گازی یک روش خاموش کردن آتش است که با استفاده از گازهای خاصی مثل دی‌اکسید کربن، هیدروکربن‌ها یا گاز هالوژن عمل می‌کند. این گازها به جای آسیب رساندن به افراد یا محیط، به طور موثری آتش را خاموش می‌کنند.
این سیستم با استفاده از سنسورهای نصب شده در نقاط مختلف، وقوع آتش‌سوزی را تشخیص و به صورت خودکار و سریع شروع به خاموش کردن آتش می‌کند. عملکرد آن به این صورت است که با افزایش چگالی محیط و کاهش میزان اکسیژن، یکی از سه عامل لازم برای سوختن آتش (یعنی اکسیژن) را حذف می‌کند و به این ترتیب آتش خاموش می‌شود.
این سیستم‌ها به ویژه در مکان‌های حساس استفاده می‌شوند، جایی که استفاده از آب ممکن است به تجهیزات و وسایل موجود آسیب برساند. برخی از این مکان‌ها شامل موزه‌ها، گالری‌های هنری، مراکز نگهداری تجهیزات مخابراتی، انبارهای دارو و وسایل پزشکی، مراکز نگهداری اسناد قضایی، پست‌های برق، اتاق‌های سرور و کنترل، خزانه بانک‌ها و محل نگهداری مایعات قابل اشتعال می‌شود.
یکی از مزایای اصلی سیستم‌های اطفای حریق گازی این است که تأثیر بسیار کمی بر محیط زیست دارند، که همین امر آنها را بین سازمان‌های جهانی محبوب کرده است. این سیستم‌ها می‌توانند به صورت خودکار یا دستی عمل کنند و در هر دو حالت کارایی بالایی دارند.
سیستم اطفا حریق گازی چگونه کار می‌کند؟
سیستم‌های اطفاء حریق از مواد مختلفی مثل آب، فوم یا مواد شیمیایی خاص برای خاموش کردن آتش استفاده می‌کنند. این سیستم‌ها در ساختمان‌ها و مکان‌های عمومی برای ایمنی و حفاظت در برابر آتش‌سوزی بسیار مهم هستند. استفاده از آب به عنوان ماده خاموش‌کننده خیلی رایج است و معمولاً به شکل اسپرینکلرها و در پشت بام‌ها نصب می‌شود.
سیستم‌های اطفاء به دو نوع "فعال" و "غیرفعال" تقسیم می‌شوند. سیستم‌های فعال به این معنی هستند که وقتی آتش‌سوزی رخ می‌دهد، به صورت خودکار و فوری شروع به خاموش کردن آتش می‌کنند. این سیستم‌ها از بخش‌های مختلفی تشکیل شده‌اند که هر کدام به طور فعال با آتش مبارزه می‌کنند.
اجزای تشکیل دهنده سیستم اطفاء حریق گازی
هر سیستم اطفای حریق گازی شامل دو بخش اصلی است:
- سیلندر یا منبع: این قسمت محفظه‌ای است که ماده اطفا حریق درون آن قرار می‌گیرد.
- نازل و شیلنگ: این بخش مسئول انتقال ماده از سیلندر به بیرون است. اغلب از شیلنگ‌های برنجی استفاده می‌شود که می‌توانند فشار بالایی را تحمل کنند و دارای چکش‌های مقاوم هستند. نازل هم باید از آلومینیوم با کیفیت و ضخامت مناسب ساخته شده باشد.
انواع سیستم‌های اطفای حریق گازی
سیستم‌های اطفای حریق گازی به سه نوع تقسیم می‌شوند:
- استفاده از گاز کربن دی اکسید: در این نوع سیستم، با آزاد کردن گاز کربن دی اکسید، اکسیژن را کاهش داده و بخشی از مثلث آتش‌سوزی را تحت کنترل قرار می‌دهیم. این روش سریع و آسان است، اما ممکن است منجر به تخریب محیط زیست و ایجاد مشکلات سمی در محیط بعد از حریق شود که این باعث کاهش استفاده از آن می‌شود.
- استفاده از گازهای بی‌خطر:در این نوع، از گازهایی استفاده می‌شود که برای محیط و سلامتی انسان‌ها بی‌خطر هستند. این گازها همچنین به لایه اوزون آسیب نمی‌رسانند. این سیستم‌ها به دلیل نیاز به حجم بیشتری از گاز، ابعاد بزرگتری دارند اما مدت زمان عملکرد آنها طولانی است.
- گازهای نجیب یا گازهای بی‌اثر: سیستم‌های اطفای حریق با گازهای نجیب، انواع مختلفی دارند که از گازهای مثل آرگون، نیتروژن و کربن دی اکسید استفاده می‌کنند. مقدار این گازها ممکن است بسته به نیاز و شرایط متغیر باشد، اما هدفشان همیشه کاهش یا حذف اکسیژن اطراف است. این سیستم‌ها به دلیل هزینه‌های بالایی که دارند، معمولاً فقط در محیط‌های کوچک و محدود مورد استفاده قرار می‌گیرند.
نحوه عملکرد سیستم های اطفا حریق گازی
عملکرد اصلی سیستم اطفای حریق گازی به این صورت است: ابتدا، با افزایش چگالی گاز در محیط و پر کردن آن، اکسیژن (که یکی از عوامل سوختن است) را کم می‌کند. سپس، با جذب حرارت و گرمایش، باعث مهار حریق می‌شود. در نهایت، این سیستم با قطع زنجیره حریق، ادامه آتش سوزی را متوقف می‌کند.
۱. شناسایی حریق: این سیستم‌ها معمولاً با استفاده از سنسورهای حرارتی و دودی، حریق را شناسایی می‌کنند. هنگامی که سنسورها حضور آتش را احساس می‌کنند، سیگنالی به واحد کنترل می‌فرستند.
۲. اعلام حریق: پس از شناسایی حریق، سیستم اعلام حریق اطلاعات مربوطه را به واحد کنترل می‌فرستد تا فرآیند اطفاء آغاز شود. این اعلام ممکن است به صورت صوتی و یا تصویری انجام شود.
۳. ایجاد فشار: برای مهار حریق، گاز اطفاء حریق از سیلندرها به محیط پخش می‌شود. این گازها به دلیل ویژگی‌هایشان مانند عدم پایداری، تغییر حالت از مایع به گاز در فشار محیط و سرعت بالای اطلاق، می‌توانند حریق را مهار کرده و اکسیژن مورد نیاز برای ادامه آتش‌سوزی را کاهش دهند.
۴. خنک‌کردن: گازهای اطفاء حریق، علاوه بر مهار حرارت و کاهش اکسیژن، می‌توانند با خنک کردن محیط و آتش، از گسترش حریق جلوگیری کنند.
۵. اتخاذ تدابیر پس از حریق: پس از مهار حریق، سیستم‌های اطفاء حریق گازی به طور خودکار غیرفعال می‌شوند و محیط پاکسازی می‌شود. این سیستم‌ها هیچ پسماندی ایجاد نمی‌کنند و محیط را تمیز می‌کنند.
در کل، سیستم‌های اطفاء حریق گازی با انعطاف پذیری بالا، عملکرد سریع، و عدم ایجاد خسارت در محیط، ابزاری بسیار موثر در مهار حریق و حفظ امنیت محیط‌های مختلف هستند.
کاربرد سیستم های اطفا حریق گازی
- اتاق برق و کنترل
- مراکز دیتا و سرور
- مراکز تصويربرداری
- موزه
- مرکز ابزار دقیق
- بايگانی اسناد و کتابخانه
- موتورخانه
مزایای سیستم های اطفا حریق گازی
- عامل اطفاء در سیلندرها پس از استفاده همچنان مصرف می‌شود.
- سیلندرها فقط در صورت تخلیه کامل شارژ می‌شوند.
- گازهای استفاده شده در سیستم اطفاء حریق بدون خطر برای انسان‌ها هستند و قابلیت ترکیب با گازهای دیگر را ندارند.
- خواص گازها در سیلندرها با گذشت زمان تغییر نمی‌کند.
- این سیستم‌ها با سرعت بالا حریق را خاموش می‌کنند.
- پس از اطفاء حریق، هیچ پسماندی در محیط باقی نمی‌ماند.
- طراحی این سیستم‌ها انعطاف‌پذیر است.
- هزینه‌های نصب، تعمیر و خرید سیستم‌های اطفاء حریق گازی نسبتاً کم است.
- این سیستم‌ها بر روی محیط زیست تأثیر مخربی ندارند.
طراحی سیستم اطفا حریق گازی
طراحی سیستم‌های اطفاء حریق گازی مثل FM200 به فاکتورهای مختلفی وابسته است. این فاکتورها شامل زمانی که سیلندر تخلیه می‌شود، دما در اتاق، نوع مواد سوختنی، کلاس حریق، و خطرات موجود در محیط هستند. زمانی که سیلندر تخلیه می‌شود، باید طوری باشد که حداقل 95 درصد از گاز در محیط در زمان کمتر از 10 ثانیه پخش شود.
طراحی سیستم‌های اطفاء حریق گازی یک فرآیند پیچیده و حساس است که نیازمند درک عمیق از شرایط محیطی، نوع خطرات موجود و ویژگی‌های گازهای اطفاء حریق است. در ادامه به برخی از عوامل مهم در طراحی این سیستم‌ها اشاره می‌کنیم:
۱. تحلیل خطرات: قبل از طراحی سیستم اطفاء حریق گازی، لازم است خطرات موجود در محیط مورد بررسی قرار گیرد. این شامل نوع مواد قابل اشتعال، ساختار فیزیکی محیط، ویژگی‌های ساختمانی و مقادیر موجودی آتش‌نشانی است.
۲. انتخاب گاز مناسب: بر اساس نوع خطرات و ویژگی‌های محیط، گاز اطفاء حریق مناسب انتخاب می‌شود. مثلاً برای محیط‌هایی که حضور افراد در آنها ضروری است، از گازهایی مانند آرگون استفاده می‌شود.
۳. محاسبات هیدرولیکی: برای اطمینان از توزیع متناسب گاز در محیط و پوشش کامل حریق، محاسبات هیدرولیکی دقیقی صورت می‌گیرد. این شامل محاسبه فشار، جریان، و زمان تخلیه گاز است.
۴. انتخاب و تعیین موقعیت سیلندرها: سیلندرهای گازی باید در نقاط استراتژیک محیط نصب شده و به گونه‌ای طراحی شوند که پوشش کامل محیط را فراهم کنند.
۵. انتخاب سیستم کنترل: سیستم‌های کنترل باید قادر به شناسایی و مدیریت حریق باشند، همچنین باید از نظر اتصالات و سازگاری با سایر سیستم‌های ایمنی ساختمان مناسب باشند.
۶. تعیین روش‌های اعلام حریق: سیستم اطفاء حریق باید با سیستم‌های اعلام حریق متصل شده و در صورت بروز حریق، به صورت اتوماتیک فعال شود.
در کل، طراحی یک سیستم اطفاء حریق گازی نیازمند دقت، تجربه و دانش فنی بالایی است تا بتواند به بهترین شکل ممکن از این فناوری برای مهار حریق و حفاظت از افراد و محیط استفاده کند.
مقایسه انواع گازهای اطفا گازی
گازهای نیتروژن و آرگون (که به عنوان گازهای خاموش کننده حریق شناخته می‌شوند) حجم بیشتری نسبت به گازهای دیگری که برای این منظور استفاده می‌شوند، اشغال می‌کنند. بعد از این دو، گازهای دیگر مانند کربن دی اکسید، FM-200 و هالون به ترتیب در رتبه‌های بعدی قرار دارند.
محل نصب سیستم های اطفا گازی
محل نصب سیستم‌های اطفا حریق یکی از جنبه‌های حیاتی در طراحی و اجرای سیستم‌های ایمنی در ساختمان‌ها و فضاهای صنعتی است. این موضوع مستلزم بررسی دقیق نیازهای هر مکان و انتخاب مکان‌های مناسب برای نصب تجهیزات اطفا حریق است. در ادامه به بررسی عوامل و معیارهای مهم در نصب سیستم‌های اطفا حریق در محل‌های مختلف می‌پردازیم:
1- نوع محیط: نوع محیط و استفاده از فضا مهمترین عامل در تعیین نیاز به سیستم‌های اطفا حریق است. مکان‌هایی مانند صنایع غذایی، آزمایشگاه‌ها، انبارها، و فضاهای باز مانند پارکینگ‌ها و برج‌ها نیاز به سیستم‌های اطفا حریق و خنک کننده دارند.
2- تراکم افراد: مکان‌هایی که تعداد زیادی از افراد در آنها حضور دارند، مانند سالن‌های همایش، فروشگاه‌ها و ادارات، نیاز به سیستم‌های اطفا حریق و اعلام حریق دارند تا امکان اخلال در خروج افراد در صورت وقوع حادثه را کاهش دهند.
3- محیط‌های حساس: محیط‌های حساس مانند اتاق‌های سرور، اتاق‌های اطلاعاتی و نمایشگاه‌ها نیاز به سیستم‌های اطفا حریق خاصی دارند که بتوانند از خسارات ناشی از آتش‌سوزی جلوگیری کنند.
4- مساحت و ارتفاع: مساحت و ارتفاع مکان می‌تواند تاثیر زیادی در نوع و تعداد سیستم‌های اطفا حریق داشته باشد. ساختمان‌های بلند ممکن است به دلیل دشواری‌های دسترسی، نیاز به سیستم‌های اطفا حریق متفاوتی داشته باشند.
5- مواد قابل اشتعال: مکان‌هایی که مواد قابل اشتعال زیادی دارند، مانند کارخانجات، انبارها و فضاهای صنعتی، نیاز به سیستم‌های اطفا حریق موثر و قدرتمندتری دارند.
6- قوانین و مقررات محلی: قوانین و مقررات محلی و ملی می‌توانند نقش مهمی در تعیین نوع و تعداد سیستم‌های اطفا حریق در هر مکان داشته باشند و باید به دقت رعایت شوند.
با توجه به این عوامل، نصب سیستم‌های اطفا حریق باید با دقت و بر اساس استانداردها و دستورالعمل‌های مربوطه انجام شود تا بتوان از ایمنی و ایمنی افراد و محیط زیست حفاظت کرد.
استاندارد مربوط به اطفا گازی
استانداردهای مربوط به اطفای حریق با گازها بسیار حیاتی هستند، زیرا گازها می‌توانند در صورت عدم مدیریت صحیح، خطرات جدی برای انسان‌ها و محیط زیست ایجاد کنند. این استانداردها شامل الزاماتی برای جلوگیری از حوادث گازی، اطفای حریق و مدیریت اضطراری گازها هستند.
یکی از استانداردهای مهم در این حوزه استاندارد NFPA 12 است که توسط انجمن ملی حریق آمریکا (NFPA) تدوین شده است. این استاندارد شامل الزاماتی برای طراحی، نصب، عیب یابی و نگهداری سیستم‌های اطفا حریق با گازها است و همچنین آموزش و آگاهی عمومی را در مورد استفاده صحیح از این تجهیزات فراهم می‌کند.
استانداردهای دیگری نیز برای انواع خاصی از گازها و محیط‌ها وجود دارند، مانند استاندارد BS 7273 که برای سیستم‌های اطفا حریق گازی در ساختمان‌ها تهیه شده است و شامل مواردی مانند اتصال به سیستم‌های اعلام حریق و تعامل با سیستم‌های تهویه مطبوع می‌شود.
سیستم‌های اطفا حریق با گازها به خصوص در مکان‌هایی که حفاظت از دارایی‌ها و ایمنی افراد اهمیت دارد مانند سالن‌های کنفرانس، اتاق‌های سرور و آزمایشگاه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. این سیستم‌ها با عملکرد سریع و دقیق خود می‌توانند خسارت‌های حاصل از حریق را به حداقل برسانند و بزرگ ترین مزیت آنها جلوگیری از آسیب رسانی به محیط است.
سیستم اطفا حریق گازی آیروسل H.E، پس از شناسایی حریق و دریافت دستور از سیستم اعلام حریق، به کار می‌پردازد. این سیستم در عرض 3 تا 5 ثانیه فعال می‌شود و به خوبی آتش را مهار می‌کند. آیروسل قادر به خاموش کردن آتش در گروه‌های مختلفی از جمله A، B، C، E و F است.
این سیستم می‌تواند به صورت خودکار یا با دریافت دستور از سیستم اعلام حریق شروع به کار کند. پس از فعالسازی، آیروسل هیچ پسماندی را به جا نمی‌گذارد و آتش بدون هیچ آسیبی خاموش می‌شود.
آیروسل H.E در حجم‌های مختلف تولید می‌شود و می‌تواند تا فاصله 10 متر را پوشش دهد و آتش را مهار کند. با نصب این سیستم، می‌توانید به راحتی از مراکز حیاتی حریق را کنترل و مهار کنید.
ضوابط استاندارد اطفا حریق گازی
ضوابط استاندارد اطفا حریق گازی اساساً به منظور اطمینان از عملکرد صحیح و ایمنی این سیستم‌ها در مقابل حریق‌های مختلف تدوین شده‌اند. این استانداردها به طور کلی شامل موارد زیر هستند:
- انتخاب و نصب: استانداردها دقیقاً مشخص می‌کنند که چه نوع سیستم اطفا حریق گازی باید بر اساس نوع و ابعاد فضا انتخاب شود. همچنین شرایط نصب، مانند فاصله‌های لازم بین سیستم‌ها و نکات مرتبط با نصب صحیح را شامل می‌شود قبل از انتخاب سیستم اطفا حریق گازی، باید خطرات مربوط به حریق در فضای مورد نظر، نیازمندی‌های امنیتی و نوع مواد قابل احتراق مورد بررسی قرار گیرد. بر اساس این تحلیل، نوع و میزان سیستم اطفا حریق گازی مناسب انتخاب می‌شود. نصب سیستم باید توسط تکنسین‌های مجرب و با استفاده از متدهای صحیح انجام شود. اتصالات باید به گونه‌ای باشند که برای برخورداری از عملکرد بهینه و بدون نقص، مناسب باشند.
بعد از نصب، سیستم باید به دقت آزمایش شود تا از عملکرد صحیح آن اطمینان حاصل شود. این آزمون‌ها شامل تست فشار، تأیید عملکرد و تنظیمات نهایی سیستم هستند.
انتخاب و نصب صحیح سیستم اطفا گازی از اهمیت برخوردار است زیرا می‌تواند زندگی را در برابر آتش سوزی نجات دهد. همچنین، رعایت استانداردهای مربوطه و آموزش به کاربران نقش مهمی دراطمینان از عملکرد بهینه و ایمنی این سیستم دارد.
- آزمون و تأیید کارکرد: استانداردها مشخص می‌کنند که سیستم باید چگونه آزمایش شود تا از عملکرد صحیح آن اطمینان حاصل شود. این آزمون‌ها معمولاً شامل آزمون‌های فشاری، آزمون‌های تأیید عملکرد و آزمون‌های دوره‌ای هستند.
- نگهداری و خدمات پس از فروش: استانداردها دستورالعمل‌های دقیقی برای نگهداری و خدمات پس از فروش سیستم‌ها در زمینه‌هایی مانند تعمیرات، بازرسی‌های دوره‌ای و تعویض قطعات فرسوده فراهم می‌کنند.
- سازگاری با محیط زیست: استانداردها حاوی الزاماتی برای استفاده از گازهای خاص، که به محیط زیست صدمه نمی‌زنند و مورد تأیید هستند، می‌باشند.
- آموزش و آگاهی‌بخشی: استانداردها توصیه می‌کنند که افرادی که مسئول استفاده، نصب و نگهداری این سیستم‌ها هستند، آموزش دیده شوند تا از عملکرد صحیح و ایمن آنها اطمینان حاصل کنند.
استانداردهای اطفا حریق گازی برای اطمینان از اینکه این سیستم‌ها به درستی و در شرایط اضطراری کار می‌کنند، حائز اهمیت بسیاری هستند و استفاده از آنها به تضمین ایمنی و کارایی این سیستم‌ها کمک می‌کند.
شرکت طنین سازه مهر البرز(سهامی خاص) در سال 1396 با همکاری گروهی از کارشناسان و متخصصین در زمینه‌های سازه، معماری، تاسیسات الکتریکی و مکانیکی تأسیس گردید. این شرکت افتخار دارد که طرح‌‌‌‌ها و پروژه‌های متعددی را در اقصی نقاط کشور انجام داده است. مشاوره آتش نشانی ، طراحی، نظارت و اجرای سیستم اعلام حریق و اطفا حریق ، تاسیسات حرارتی و برودتی از جمله فعالیت‌های مهم این شرکت بوده است.
شرکت طنین سازه مهر البرز با نام تجاری Fire-Gas فروشنده و تامین کننده انواع تجهیزات جت فن ، سیستم های تخلیه دود ، بوستر پمپ ، درب ضد حریق ، شیر حساس به زلزله ، سیستم های اعلام گازی ، سیستم Fm200 ، بوستر پمپ آتش نشانی،شیر برقی و سایر تجهیزات اعلام و اطفا حریق می باشد . برای دریافت مشاوره و راهنمایی با شماره 02634492461 و 09393280127 تماس حاصل فرمایید . مشاورین ما به صورت کامل به تمامی سئوالات شما پاسخگو خواهند بود.
پاسخ دهید